-:ఛందస్సు:-

వృత్తాలు :-

౦౧ )  ఉత్పలమాల :  భ ర న భ భ ర వ
౦౨ )  చంపకమాల:  న జ భ జ జ జ ర
౦౩ )  శార్దూలము :  మ స జ స త త గ
౦౪ ) మత్తేభము :  స భ ర న మ య వ
౦౫ )  మత్తకోకిల  : ర స జ జ భ ర
౦౬ )  తరలము : న భ ర స జ జ గ
 ౦౭ )  స్రగ్ధర : మ ర భ న య య య
౦౮ ) మహా స్రగ్ధర :  స త త న స ర ర గ
౦౯ ) భుజంగ ప్రయాతము: య య య య
౧౦ ) పంచ చామరము:  జ ర జ ర జ గ
౧౧ )  వసంత తిలకము : త భ జ జ గగ
౧౨ )  స్రగ్విణి : ర ర ర ర
౧౩ ) తోటకము:  స స స స
౧౪ )  మాలిని: న న మ య య
౧౫ )  మానిని :  భ భ భ భ భ భ భ గ
౧౬ ) లయగ్రాహి : భ జ స న భ జ స న భ య
౧౭ )  స్వాగత వృత్తము : ర న భ గ గ
౧౮ )  మందాక్రాంతము : మ భ న త త గగ
౧౯ ) కవిరాజ విరాజితము : న జ జ జ జ జ జ వ
౨౦ ) ప్రహరణకలిత :  న న భ న వ
౨౧ )  సుగంధి :  ర జ ర జ ర
౨౨ )  వనమయూరము :  భ జ స న గగ
౨౩ ) మనోహరిణి : న య స స
౨౪ )  ఇంద్రవంశము  : త త జ ర
౨౫ ) వనమంజరి : న జ జ జ జ భ ర
౨౬ )  కమల విలసితము : న న న న గగ
౨౭ ) కరిబృంహితము :  భ న భ న భ న ర
౨౮ ) వసంతమంజరి  : న భ భ న ర స వ
౨౯ )  మంజుభాషిణి : స జ స జ గ

జాతులు:- 

 ౦౧ )   కందము:  గ గ భ జ స న ల 
 ౦౨ )   ద్విపద :   ఇంద్ర గణములు మూడిన గణంబొకటి 
                          చంద్రాస్య ద్విపదకు జను జప్పరేచ                           
  ౦౩ )   తరువోజ : --------
  ౦౪ )  అక్కరలు :
               అక్కరల లో  భేదాలు:-
                   అ ) మహాక్కర 

                   ఆ ) మధ్యాక్కర 

                    ఇ ) మధురాక్కర 

                    ఈ)  అంతరాక్కర 

                    ఉ ) అల్పాక్కర 

           అ ) మహాక్కర : మొదట  సూర్యుండు  పదపగా నింద్రుండు 

                                            మొదలుగా నేవురు  వరలుచుమ్డ్రు 

                                  మెదల    సూర్యుండు  పిమ్మట నేగురు 

                                          పురుహుతులదకంగ జంద్రుడొండు 

                                  ముదము తోనెడ సొచ్చు మహాక్కర 

                                           మొనసి కావ్యములందు  నిడగ కృష్ణ 

              ఆ ) మధ్యాక్కర :   ఇంద్ర గణం +ఇంద్ర గణం +సూర్య గణం +ఇంద్ర గణం + ఇంద్ర గణం+సూర్య గణం 

               ఇ ) మధురాక్కర :    సూర్య గణం +ఇంద్ర గణం +ఇంద్ర గణం +ఇంద్ర గణం +చంద్ర గణం



               ఈ)  అంతరాక్కర :  సూర్య గణం +ఇంద్ర గణం +ఇంద్ర గణం +చంద్ర గణం 

                ఉ ) అల్పాక్కర :     ఇంద్ర గణం +ఇంద్ర గణం +చంద్ర గణం 

౦౫ )  ఉత్సాహ  :    సూర్య గణం +సూర్య గణం +సూర్య గణం +సూర్య గణం +సూర్య గణం +సూర్య గణం +
సూర్య గణం +గురువు  

౦౬ )  త్రిపద     :     ------

౦౭ )  చౌపద :    ఒక్కొక్క పాదమునకు  4  చతుర్మాత్ర గణాలు ఉంటాయి

                         జగణం వాడరాదు   యతి  02 గణం ల మీద 

౦౮ షట్పద  :  
                      షట్పద లో  భేదాలు 
                       అ ) శర షట్పద 
                        ఆ ) కుసుమ షట్పద 
                       ఇ ) భోగ షట్పద 
                       ఈ ) భామినీ షట్పద 
                       ఉ )  పరివర్దిని షట్పద
                       ఊ ) వార్ధక షట్పద 

               అ ) శర షట్పద:       4+4

                                             4+4

                                             4+4+4+2

                ఆ ) కుసుమ షట్పద     :     5 +5

                                                         5 +5 

                                                         5 +5 +5 +2 

               ఇ ) భోగ షట్పద   :        ౩ +౩+౩+౩

                                                  ౩ +౩+౩+౩ 

                                                  ౩ +౩+౩+౩+౩+౩+2 

               ఈ ) భామినీ షట్పద :  3+4+3+4

                                                3+4+3+4

                                               3+4+3+4+3+4+2   

              ఉ )  పరివర్దిని షట్పద :  4+4+4+4

                                                4+4+4+4

                                                4+4+4+4+4+4+2

              ఊ ) వార్ధక షట్పద :  5+5+5+5                       
                                            5+5+5+5

                                            5+5+5+5+5+5+2

౦౯ )  విషమ గీతులు :

                   విషమ గీతులలో భేదాలు 

                  అ ) ఎత్తు గీతి 

                  ఆ ) ప్ర గీతి 

                  ఇ ) మేలన గీతి 

                  ఈ ) మలయ గీతి

ఉపజాతులు:- 

౦౧ )   సీసం :   ఇంద్ర గణములు ఆరు + సూర్య గణములు రెండు 
                     ప్రతి పాదానికి వస్తాయి దీనికి తోడు తేటగీతి  కాని ఆటవెలది కాని వస్తుంది 

౦౨  ) తేటగీతి:   సూర్యుదోక్కడుండు  సుర రాజులిద్దరు
                       దినకర ద్వయంబు తేటగీతి  
                         
౦౩  ) ఆటవెలది :   ఇనగణ త్రయంబు ఇంద్ర ద్వయంబు
                       హంస పంచకంబు నాటవెలది 

౦౪ ) మంజరి ద్విపద : -----

౦౫ ) రగడలు :     -------

                  -:సంధులు:- 
 సంస్కృత సంధులు :-


౦౧ ) సవర్ణదీర్ఘ్హ సంధి
౦౨ ) సకారాంత సంధి
౦౩ ) శ్చుత్వ సంధి
౦౪ ) ష్టుత్వ సంధి
౦౫ ) ఛత్వ సంధి
౦౬ ) తుగాగమ సంధి
౦౭ ) గుణ సంధి
౦౮ ) వృద్ధి సంధి
౦౯ ) యణాదేశ సంధి
౧౦ ) జస్త్వ సంధి
౧౧ ) అనునాసిక సంధి
౧౨ ) విసర్గ సంధి


                       ...............కొన్ని మాత్రమే


తెలుగు సంధులు:-

౦౧ ) అకార సంధి
౦౨ ) ఉకార సంధి
౦౩ ) ద్విరుక్తటకార సంధి
౦౪ ) టుగాగమ సంధి

                          ...............కొన్ని మాత్రమే